Gods verbond op het kruispunt van supermachten

Het verbond in de context van de wereldgeschiedenis

Gods verbond met het volk Israël is nooit een doel op zich geweest. Het is vanaf het allereerste begin gelinkt aan de andere volken van de wereld. Dat is duidelijk bij de roeping van Abraham (“…in u zullen alle geslachten van de aardbodem gezegend worden”, Genesis 12) en het blijkt ook uit de strategische ligging van Israël in het oude Midden-Oosten. Het geelomcirkelde land lag precies tussen de grootmachten van die tijd.

God had een doel. Er was daarom een voorwaarde aan het verbond gekoppeld. Tijdens de verbondssluiting bij de Sinaï (je kunt dit nalezen in Exodus 19-20) zegt God: “Als u nauwgezet Mijn stem gehoorzaamt en Mijn verbond in acht neemt, dan zult u uit alle volken Mijn persoonlijke eigendom zijn, want heel de aarde is van Mij” (Exodus 19 : 5). Tijdens deze gebeurtenis overhandigt God de wereldberoemde ‘10 geboden’. Daar lees je hieronder meer over. Het Oude Testament (het eerste deel van de Bijbel) beschrijft de ups en downs van de geschiedenis die hierop volgen. Heeft Israël zijn bijzondere roeping op het wereldtoneel waargemaakt? Kijk voor een uitleg over de (tijdelijke of blijvende) rol van Israël in de wereldgeschiedenis onder [490 jaar].

God is dus een bijzonder project gestart met Israël, maar bleef altijd internationaal betrokken. Wat heeft God gedaan in de geschiedenis van de Azteken, de Chinezen of de Aboriginals? Een aantal clous vind je onder [Gods familie blijft groeien]. Het meeste daarvan zal in de toekomst duidelijk worden [zie: Gods volk krijgt inzicht in de wereldgeschiedenis]. Maar dat ‘de God van Israël’ ook om de mensen uit de andere volken geeft is duidelijk. Soms krijgen we in de Bijbel een doorkijkje.  

• De profeet Jona kreeg de opdracht om Gods boodschap van oordeel én vergeving over te brengen aan de megastad Ninevé (“…zou Ik dan die grote stad Ninevé niet ontzien…? Jona 4 : 11).  
• De Moabitische Ruth kreeg een eigen boek in de Bijbel en werd een belangrijke schakel in de geslachtslijn naar Jezus.
• De profeet Jesaja zei over de Perzische vorst Kores: “(…) Die over Kores zegt: Hij is Mijn herder, en hij zal al Mijn welbehagen volbrengen…” (Jesaja 44 : 28).
• Egypte kreeg het zwaar te verduren onder Gods bestuur (lees hierover in Exodus 1-15), maar op een ander moment noemt Hij Egypte ineens ‘Mijn volk’: “Zo zal de HEERE de Egyptenaren geducht treffen en genezen. Zij zullen zich tot de HEERE bekeren en Hij zal Zich door hen laten verbidden en Hij zal hen genezen. Op die dag zal er een gebaande weg zijn van Egypte tot Assyrië. De Assyriërs zullen in Egypte komen en de Egyptenaren in Assyrië. De Egyptenaren zullen samen met de Assyriërs de HEERE dienen. Op die dag zal Israël de derde zijn naast Egypte en Assyrië, een zegen in het midden van de aarde. Want de HEERE van de legermachten zal hen zegenen met de woorden: Gezegend zij Mijn volk Egypte, het werk van Mijn handen Assyrië, en Mijn eigendom Israël!” (Jesaja 19 : 22-25).
• Jezus geeft een compliment aan de Romeinse officier: “Toen Jezus dit hoorde, verwonderde Hij Zich over hem, en Hij keerde Zich om en zei tegen de menigte die Hem volgde: Ik zeg u: Ik heb zelfs in Israël zo’n groot geloof niet gevonden” (Lukas 7 : 9).
• De apostel Paulus komt in Athene en gaat daar in debat. Hij slaat een brug naar zijn Griekse luisteraars: “En Hij maakte uit één bloed heel het menselijk geslacht [zie ter onderbouwing van dat punt trouwens: het ontstaan van alle volken] om op heel de aardbodem te wonen; en Hij heeft de hun van tevoren toegemeten tijden bepaald, en de grenzen van hun woongebied, opdat zij de Heere zouden zoeken, of zij Hem misschien al tastende zouden mogen vinden, hoewel Hij niet ver is van ieder van ons. Want in Hem leven wij, bewegen wij ons en bestaan wij; zoals ook enkelen van uw dichters gezegd hebben: Want wij zijn ook van Zijn geslacht. Wij nu, die van Gods geslacht zijn, moeten niet denken dat de Godheid gelijk is aan goud, zilver of steen, een product van de kunstzinnigheid en gedachten van een mens. God dan verkondigt, met voorbijzien van de tijden van de onwetendheid, nu overal aan alle mensen dat zij zich moeten bekeren, en wel omdat Hij een dag [de grote dag] vastgesteld heeft, waarop Hij de wereld rechtvaardig zal oordelen door een Man Die Hij daartoe aangesteld heeft. Daarvan heeft Hij aan allen het bewijs geleverd door Hem uit de doden te doen opstaan” (Handelingen 17 : 26-31).

Die doorkijkjes zijn een vooruitwijzing naar de grote toekomst van God, waarin Hij mensen uit alle volken, talen en natie verzameld heeft [de eeuwige toekomst]. Met de komst van Jezus komen opnieuw alle volken in beeld [Jezus en het goede nieuws voor alle volken]. Hij gaf Zijn volgelingen aan het eind van Zijn leven op aarde een opdracht mee: “En Jezus kwam naar hen toe, sprak met hen en zei: Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde. Ga dan heen, onderwijs al de volken, hen dopend in de Naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest, hun lerend alles wat Ik u geboden heb, in acht te nemen. En zie, Ik ben met u al de dagen, tot de voleinding van de wereld” (Mattheüs 28 : 18-20).

De tien woorden van het verbond

Tijdens de verbondssluiting overhandigt Jahweh (de ‘God van Israël’) de wereldberoemde tien geboden. Over die tien geboden zijn een aantal bijzondere dingen te melden.

• Allereerst valt het op dat de tien woorden in steen gegrift zijn. Ze staan niet op een stukje papier of een kleitablet, maar op steen. Ze zijn er voor altijd. In onderstaande sectie ‘Gods woorden voor altijd’ zoomen we daar apart op in.
• De stenen tafelen werden opgeborgen in een prachtige, met goud overtrokken kist, de ark van het verbond (Exodus 25 : 21 / II Kronieken 5 : 10 / Hebreeën 9 : 4). Die ark kreeg op zijn beurt een plek in het allerbelangrijkste deel van de tempel: het heilige der heilige  (Exodus 26 : 33-34, eerst in de tent, daarna in de tempel). Meer info over de ark vind je op https://christipedia.miraheze.org/wiki/Ark_van_het_verbond. De boodschap is duidelijk: de tien woorden van het verbond zijn voor God superbelangrijk en niet onderhandelbaar. Want God is licht en er is in Hem in het geheel geen duisternis (I Johannes 1 : 5).
• De Thora zegt dat de tien woorden op twee stenen tafelen stonden. Aan beide kanten beschreven (Exodus 32 : 15-16). Waarom op beide kanten? Had God anders niet genoeg ruimte om te schrijven? De reden is dat het hier om een ‘verbondsdocument’ gaat. De tien woorden hebben er dubbel op gestaan. Net zoals vandaag de dag, kregen beide partijen een kopie van het contract.
• Jezus heeft de tien woorden samengevat in het gebod van de liefde. In een ontmoeting met een wetsgeleerde krijgt Jezus de vraag: “Wat is het eerste van alle geboden?” Hij antwoordt: “Het eerste van alle geboden is: Luister, Israël! De Heere, onze God, de Heere is één. En u zult de Heere, uw God, liefhebben met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand en met heel uw kracht. Dit is het eerste gebod. En het tweede, hieraan gelijk, is dit: U zult uw naaste liefhebben als uzelf” (Markus 12 : 24-27). Liefde staat niet in contrast met de wet, maar is daar de samenvatting van. Deze samenvatting van Jezus (God liefhebben en je naaste liefhebben) zie je terug in de opbouw van de tien woorden. De eerste drie geboden gaan namelijk over de relatie met God (rode deel) en de laatste zes gaan over de omgang met je naaste (blauw). Daar tussenin staat het 4^e gebod – gedenk de Sabbat. Het gebod van de Sabbat verbindt beide delen met elkaar, omdat hiermee het rechtsgebied van de regels bepaald wordt. Deze tien woorden gelden niet alleen binnen de Joodse grenzen, maar overal, altijd en voor iedereen, wie je ook bent en waar je ook woont. Ze zijn immers gegeven door de Schepper van hemel en aarde! Het is opmerkelijk dat juist dit sabbatsgebod een centrale rol gaat spelen in [het laatste conflict]. Want wie heeft het hier op aarde voor het zeggen?

Een licht voor de volken

Voordat het volk Israël rond 1400 BC in het land Kanaän settelde, schreef Mozes de Thora (de eerste vijf boeken van de Bijbel). Daarin stonden een aantal belangrijke zaken, op betrouwbare wijze overgeleverd door eerdere generaties, en aangevuld met de kennis en ervaring van Mozes zelf:

• De ontstaansgeschiedenis van de wereld, de zondeval en degeneratie van de mensheid, de grote watervloed en de torenbouw van Babel.
• Het begin en de verspreiding van alle volken.
• De ontstaansgeschiedenis van Israël en zijn rol binnen de wereldgeschiedenis.
• De wet van het verbond, bestaande uit de tien geboden, allerlei sociale, economische en hygiënische regels voor de samenleving, regels voor de jaarlijkse feesten en voor de inrichting van de godsdienstige praktijken en de offerdienst. Over het tijdelijke of blijvende karakter van deze regels leer je meer onder [een grote reformatie]. 

Het was Gods bedoeling dat Israël in het land Kanaän zou gaan leven volgens de bepalingen van het verbond. Hij zou ze dan op Zijn beurt kunnen zegenen en tot een zegen maken. Israël kon zo in positieve zin opvallen bij de andere volken van de wereld. Die volken waren in de loop der eeuwen de weg kwijtgeraakt en hadden allerlei ‘afgoden’ bedacht en aanbeden. Israël mocht een licht zijn voor de wereld. Zij konden de omliggende volken opnieuw nieuwsgierig maken naar de enige echte God, de Schepper van hemel en aarde. “Alle volken die dat zien en van deze wetten horen, zullen zeggen: wat is dat grote volk wijs en verstandig. Want welk volk, hoe groot ook, heeft goden zo dichtbij als wij de HEER, onze God, telkens als wij Hem om hulp roepen (….)” (Deuteronomium 4 : 5-8). Want wat was waar en betrouwbaar? Er waren zoveel goden en verhalen in omloop. Maar wie of wat is nu de échte God?

Het doel van het Oude Testament is laten zien dat Jahweh, de God van Israël, de enige echte God is. Niet alleen voor Zijn eigen volk, maar voor iedereen. In deze geschiedenis kun je zien wie God werkelijk is, hoe Zijn karakter is en op welke manier Hij met Zijn mensen wil omgaan. Door dit getuigenis wordt weer helderheid geschapen in de wirwar van menselijke tradities zoals die ontstaan was sinds Babel [Het Oude Babel vermengd zich onder de volken].

Helaas gebeurde meestal precies het tegenovergestelde. In plaats van een voorbeeld te willen zijn, door het karakter van God te weerspiegelen, ging Israël juist de tegenovergestelde weg op. Het wilde op de omringende volken lijken en een goede indruk maken. De verleiding van macht, connecties, internationale huwelijken, sterke defensie, lucratieve handel en kwalijke religieuze prakijken lag continu op de loer. De boeken van de ‘profeten’ (die beslaan een groot deel van het Oude Testament) staan er vol mee. De profeten hadden er een fulltime job aan om het volk aan zijn oorspronkelijke taak te herinneren en het verbond onder het stof vandaan te blazen.

Is het uiteindelijk gelukt om de grote roeping waar te maken? Ondanks vele kansen en herkansingen kwam het niet van de grond. God heeft ze na eeuwen van trekken en duwen zelfs tijdelijk uit het land gehaald, eerst door de Assyrische (8^e eeuw voor Chr.) en later door de Babylonische ballingschap (6^e eeuw voor Chr.). Na een vastgestelde periode bracht God ze terug uit de verstrooiing. Ze kregen een tweede kans [490 jaar periode]. Ook dat ging niet zonder slag of stoot. Gelukkig vindt Gods plan en belofte uiteindelijk wel doorgang! Maar op een andere manier dan gedacht. Lees er meer over onder [Jezus en het goede nieuws voor alle volken].

Een bijzondere archeologische vondst

In de moderne, vrijzinnige theologie zijn allerlei theorieën bedacht over de Bijbel en de geschiedenis van het Joodse volk. Een terugkerend refrein is dat de verhalen uit de Bijbel historisch onbetrouwbaar zijn. Dat de eerste vijf boeken (de Thora) door Mozes zijn geschreven vindt men flauwekul, omdat de Joden toen (rond 1450 BC) nog geen ontwikkeld schrift zouden hebben gehad. Het feit dat ook Jezus zelf verwijst naar ‘de boeken van Mozes’ doet daar niet aan af. Dat het volk Israël al sinds 1400 BC in Kanaän leefde wordt ook sterk betwijfeld. En de verhalen van het Oude Testament, vooral die over de schepping en de grote watervloed, zijn te danken aan plak- en kopieerwerk van Babylonische tradities tijdens de ballingschap in de 5^e eeuw voor Christus. Dit alles werd bij elkaar bedacht om het bestaansrecht van het eigen volk en de aanspraak op land te rechtvaardigen. Maar al deze wilde theorieën kunnen de prullenbak in. De ontdekking van één klein steentje, niet meer dan 2x2 cm, zet alles op zijn kop.  

Vlak voordat het Joodse volk in het nieuwe land settelde, vond een belangrijke ceremonie plaats. Die wordt beschreven in Deuteronomium 27.  Het verbond, inclusief de bijbehorende zegen en vloek, wordt nogmaals bekrachtigd. Het volk moet zich verdelen over twee dicht bij elkaar gelegen bergen. De ene berg staat symbool voor de zegen, de andere voor de vloek. God wil natuurlijk liever Zijn zegen geven, maar is – in tegenstelling tot veel hedendaagse organisaties – volledig transparant. Clear is kind. Als het volk zich aan het verbond houdt zal Hij het rijkelijk zegenen, maar als het verbond geschonden wordt dan volgt de vloek. “En Mozes gebood het volk op die dag: Wanneer u de Jordaan overgestoken bent, moeten de volgende stammen op de berg Gerizim gaan staan om het volk te zegenen: Simeon, Levi, Juda, Issaschar, Jozef en Benjamin. En de volgende stammen moeten op de berg Ebal gaan staan voor de vervloeking: Ruben, Gad, Azes, Zebulan, Dan en Naftali” (Deuteronomium 27 : 11-13).

In 2019 werd precies op deze berg Ebal, de berg van de vloek, een klein object gevonden, gedateerd in de late bronsperiode. Na een vernuftig scanproces door een bedrijf in Praag werd begin 2022 duidelijk dat er 40 oud-Hebreeuwse karakters op staan. Niet alleen bevat het verschillende malen de term ‘vloek’, maar ook wordt de godsnaam Jahweh tweemaal genoemd. Het laat zien dat Deuteronomium een historisch event beschrijft, dat het Joodse volk in die tijd al in Kanaän leefde, dat Mozes prima de Thora geschreven kan hebben, dat Genesis dus geen plagiaat is van latere tradities en dat de godsnaam Jahweh al in die eerste tijd gebruikt werd, en niet uit een latere ‘bron’ stamt. Misschien is het Gods humor, om met zo’n klein object, de hele vrijzinnige theologie op losse schroeven te zetten. Maar het geeft ook te denken dat deze vondst van de berg Ebal komt en niet van de Gerizim. Is het een goddelijke waarschuwing dat het pad waarop de huidige wereld loopt een dead end is?

Mt. Ebal “Curse Tablet” Discovery: Bigger Than the Dead Seas Scrolls? - YouTube

‍https://m.youtube.com/watch?v=5bxPpZvFonc

More on the Proto-Hebrew Inscription – Q&A with Dr. Scott Stripling

‍https://m.youtube.com/watch?v=D7g-3jVDbVk

Gods woorden voor altijd

Is het voor God nog steeds belangrijk dat wij ons aan de wet van Mozes houden? Er bestaat binnen de kerk en de theologie verwarring over dit onderwerp. De reformatie van de 16^e eeuw stelde dat wij niet behouden zijn door goede werken, maar door ons geloof (sola fide). We horen niet bij Gods gemeenschap omdat we ons aan regels houden, maar door ‘genade alleen’ (sola gratia). Dit was een luid en duidelijk statement tegen de angstpropaganda, de censuur en het machtsmisbruik van de middeleeuwse katholieke kerk. Toch prijst het Bijbelboek Openbaring de mensen die Gods geboden houden: “Hier zien we de volharding van de heiligen. Hier komen openbaar die de geboden van God en het geloof in Jezus in acht nemen. En ik hoorde een stem uit de hemel tegen mij zeggen: Schrijf: Zalig zijn de doden die in de Heere sterven, van nu aan. Ja, zegt de Geest, opdat zij rusten van hun inspanningen, en hun werken volgen met hen” (Openbaring 14 : 12-13). Hier worden ‘het geloof in Jezus’ en ‘het houden van Gods geboden’ in één adem genoemd. Die geboden wijzen toch echt terug op de wet van God. Er staan namelijk geen andere ‘geboden van God’ in de Bijbel. Hoe zit dat precies? Lees verder over dit boeiende onderwerp onder [een grote reformatie].

‍

Archeologische sporen

We hebben hierboven al de fascinerende ontdekking van de ‘curse tablet’ op de berg Ebal gezien. Er zijn nog veel meer opgravingen gedaan. De geschiedenis van Israël staat niet alleen op schrift. Er zijn talloze sporen nagelaten in het Midden-Oosten. Eigenlijk zijn Israël en de naburige landen samen een soort reusachtig museum. Het is onmogelijk om alles in kaart te brengen, maar hier zijn een paar opmerkelijke ontdekkingen.

1. Oeps, het is toch waar!

Vele personen en situaties uit de Bijbel zijn in de loop van de tijd naar het rijk der mythen verwezen, door geleerden die de authenticiteit en betrouwbaarheid van de Bijbel niet willen onderschrijven. Met name de oudste periode van voor de Babylonische ballingschap moet het ontgelden. Afwezigheid van archeologisch bewijsmateriaal is daarbij dikwijls aangevoerd als argument. Maar dat is uiteraard een logisch inconsistente redenering. Op basis van afwezigheid kun je natuurlijk niet concluderen dat iets er niet is of er nooit is geweest. Misschien heb je het gewoon nog niet gevonden of is het vanwege andere oorzaken verdwenen. Het aantal keren dat dit soort voorbarige conclusies teruggedraaid moest worden is inmiddels niet meer te tellen. Keer op keer blijkt de Bijbel uitermate accuraat. Hier neemt Brian Edwards je in een half uurtje mee langs elf van deze opmerkelijke correcties.

Evidence for theBible (with Brian Edwards) - YouTube

https://m.youtube.com/watch?v=C8HznNkZOK4

‍

2. Een van de oudste Bijbelteksten ooit gevonden

De vondst van de Dode Zee rollen is wereldberoemd. Ze bevatten tekstrollen die stammen uit de 2^e voor onze jaartelling, wat zeer bijzonder is. Maar wist dat je dat er een nog veel oudere Bijbeltekst gevonden werd in de jaren ’70? Deze veel minder bekende vondst dateert zelfs terug tot in de 7^eeeuw voor de jaartelling. Dat was de tijd waarin de tempel van Salomo nog in zijn volle glorie te bezoeken was. Het lijkt er trouwens op dat God voorkeur heeft voor jonge mensen als het aankomt op bijzondere vondsten. Net als bij de Dode Zee rollen werd deze vondst gedaan door een tiener.

The OLDEST copy of Scripture ever found! (Even older than the Dead Sea Scrolls) - YouTube
https://m.youtube.com/watch?v=X74dr58e6T8

‍

3. De erfenis van de grote koning David

Ook de beroemde ‘koning David’ werd door sommige vrijzinnige theologen als een legende gezien. Kijk hier naar een lijst van ontdekkingen waarin restanten van zijn koningschap te zien zijn.

King David – The Top Ten Archeological Discoveries: Digging for Truth Episode 12

https://www.youtube.com/watch?v=n1SA1hicOxg

‍

4. De gevleugelde leeuwen van Daniel

Daniel krijgt in de 6^e eeuw voor Christus visioenen over opeenvolgende koninkrijken, te beginnen met het rijk van Babel. Meer informatie hierover vind je onder [Babylonië]. Opvallend is dat het symbool dat in dit visioen gebruikt wordt voor het Babylonische rijk een gevleugelde leeuw is. Die beeldspraak komt niet zomaar uit de lucht vallen. Kijk eens naar de beroemde Isthar-poort en de ontzagwekkende entree daarvan. Daarop is te zien dat de leeuw gebruikt werd als symbool van dit machtige rijk (te zien vanaf de 11^e minuut). Je krijgt hier tevens een goede indruk van de enorme omvang en inrichting van de stad Babel, zoals die er in de tijd van Daniël heeft uitgezien.

Ishtar Gate and Processional Way

‍https://www.youtube.com/watch?v=HRT-ISttZtU