Als het aankomt op religie denken veel mensen vooral aan onderlinge strijd en conflict. En dat is er helaas ook. Maar wis je dat op top-niveau de leiders om dezelfde tafel zitten? Om de drie jaar schudt iedereen elkaar de hand in Kazachstan. Drie keer raden wie hier de leiding over heeft.
Rome timmert niet alleen aan de weg om alle kerken onder haar gezag te krijgen. De scope is veel groter. Alle wereldreligies doen mee. De ontwikkeling richting eenwording wordt soms oecumene genoemd. De term oecumene komt van het Griekse oikoumenè. Daarmee werd aanvankelijk de bewoonde wereld bedoeld. Later heeft het de betekenis gekregen van een streven naar (religieuze) eenheid, aangestuurd vanuit Rome. Laten we eens een paar punten op een rij zetten.
Het idee van eenheid heeft een enorme aantrekkingskracht. Op het kerkelijk erf zijn in de loop der eeuwen tal van denominaties ontstaan, ieder met zijn eigen accenten, eigenaardigheden en karaktertrekken. De onderlinge relaties zijn niet altijd even soepel verlopen. Regelmatig ontstonden er afsplitsingen en scheuringen, niet alleen vanwege persoonlijke kwesties, maar ook op inhoudelijke gronden. Dat siert de kerk niet. Zou het dus niet veel beter zijn als we alle verschillen en onenigheden een keer achter ons zouden laten, om samen op te trekken richting de toekomst? Laten we elkaar liefhebben, ons houden aan ‘de kern’ van het geloof, en alle verschillen respecteren. Dat zou een krachtig getuigenis zijn richting de wereldgemeenschap, en een antwoord op Jezus’ gebed voor zichtbare eenheid (Johannes 17).
Voor velen gaat dit nog niet ver genoeg. Kunnen wij niet alleen bruggen slaan over kerkmuren heen, maar ook naar alle andere religies? Wij wonen met een enorme hoeveelheid uiteenlopende tradities en gebruiken op dezelfde aarde, ‘our common home’. Zou het niet fantastisch zijn als we stoppen met het wijzen naar verschillen, en die juist volledig omarmen en respecteren? Is dat niet wat Christus van ons vraagt, om lief te hebben en respect te hebben voor iedereen, juist ook voor degene die ‘anders’ is? Dan zou religie geen bron van conflict meer zijn, maar juist een middel voor onderlinge verbondenheid. Imagine.
De sterke aantrekkingskracht rond het idee van wereldwijde eenheid is begrijpelijk. De mensheid heeft geen goede track record op het gebied van omgaan met verschillen. Ergens raakt het ook de essentie van wat God aan het doen is. Hij verzamelt een wereldwijde gemeenschap van mensen die volgens het grote gebod van de liefde leven. Het is uiteindelijk ook de bedoeling dat wij in vrede met elkaar samenleven. Maar juist als er zoveel op het spel staat is het belangrijk om scherp te blijven. Eenheid is namelijk niet per definitie goed. Dat zagen we al in de geschiedenis van Babel. Misschien lijkt iets heel mooi, maar is het dat niet.
De vraag moet daarom gesteld worden: wat is het echte karakter van de oecumenische beweging? Voor deze beoordeling nemen we een advies van Jezus ter harte: “Maar wees op uw hoede voor de valse profeten, die in schapenvacht naar u toe komen maar vanbinnen roofzuchtige wolven zijn. Aan hun vruchten zult u hen herkennen (…) Niet iedereen die tegen Mij zegt: Heere, Heere, zal binnengaan in het Koninkrijk der hemelen, maar wie de wil doet van Mijn Vader, Die in de hemelen is” (Mattheüs 7 : 15-21). Hij plaatst woorden tegenover daden. Niet aan wat iemand zegt, maar aan wat iemand daadwerkelijk doet herken je wat voor vlees je in de kuip hebt. Jezus’ advies is hier van levensbelang. De oecumenische beweging loopt over van prachtige woorden, Bijbelse begrippen, visiedocumenten en stichtelijke teksten. Maar wat pas echt interessant is, dat zijn de feitelijke resultaten, de daden en de consequenties die eraan verbonden zijn.
Het lijkt een monsterklus om alle religies van de wereld, zowel binnen de kerk als buiten de kerk, te verenigen. Tot op zekere hoogte is dat ook zo. Wat hebben Islam, Jodendom, Bahai, Boeddhisme en inheemse religie met elkaar te maken? Gaat zoiets ooit lukken? Toch zal het uiteindelijk minder complex blijken te zijn dan je op het eerste gezicht zou denken. Waarom? Omdat alle wereldreligies een gezamenlijke oorsprong hebben.
Sinds de start in het oude Babylon (4200 jaar geleden) hebben onze voorouders zich, inclusief hun religieuze ideeën en praktijken, verspreid over de aarde. De geestelijke erfenis van die oude koninkrijken is door alle generaties heen opgebouwd en doorgegeven (zie: Daniël krijgt goddelijk inzicht in de loop van de geschiedenis, hier vind je de belangrijkste religieuze basisideeën die in de wereldgeschiedenis te vinden zijn. In de religieuze praktijk zijn de ingrediënten vaak door elkaar gemixt, maar ze blijven herkenbaar. Het zijn allemaal vruchten van die ene grote oer-leugen, die alle duizenden jaren onze geschiedenis verziekt, namelijk dat wij diep vanbinnen eigenlijk zelf als god zijn.
De seculiere westerse wereld lijkt misschien ver van deze erfenis af te staan. Maar schijn bedriegt. De (post)moderne leefwijze zit bomvol religieuze ideeën. Eind jaren dertig (vorige eeuw) schreef dr. K.H. Miskotte een boek over de religieuze achtergrond van het opkomende nationaalsocialisme (Edda en Tora). Maar ook de hedendaagse ideeën en plannen om een mensheid 2.0 te scheppen en een nieuwe wereldorde te maken hebben diepe religieuze wortels. De brug tussen de religieuze en seculiere wereld wordt vooral gemaakt door de vergoddelijking van de mens, een evolutionaire levensbeschouwing en de zonnecultus.
World Goodwill, adviesorgaan van de VN, somt de twee kernwaarden op die nodig zijn voor de beoogde nieuwe wereldorde:
“The churches and the world religions should indicate the unity within all facets of truth which will provide a universal platform, one to which all men everywhere could give allegiance. Such a platform should include:
The truth that all men are divine
The truth that evolution governs the growth of the human being.”
(The Problems of Humanity: The Building of Right Human Relations, Study six – The Problems of the Churches, issued by World Goodwill, pp 10-11)
Hierin zijn twee kernelementen uit de geestelijke erfenis van de oude rijken samengevat. Het idee dat mensen in zichzelf goddelijke inzichten en krachten hebben, gaat samen met het idee dat wij onlosmakelijk met ‘het leven’ verbonden zijn via evolutionaire ontwikkeling. Het kernpunt is dat er hier geen aparte God meer bestaat aan wie wij rekenschap hebben af te leggen. In de oude wereld kwamen dit soort pantheïstische ideeën naar voren in natuurverering. De moderne versie van de evolutieleer stelt ook dat er geen God nodig is voor de ontwikkeling van het leven. Wij zijn zelf het hoogste middelpunt van de ontwikkeling en kunnen zelf ons eigen lot in handen nemen. Eigenlijk zijn we dus zelf gewoon god.
De terugkeer naar vormen van pantheïsme krijgt in technische zin vorm (wij herdefiniëren zelf wat ons leven is en waar het naartoe gaat). Maar ook de religieuze dimensie is onder de oppervlakte aanwezig. Een mooi voorbeeld hiervan vinden we tijdens de Rio Earth summit (1992). UN secretaris generaal Boutros Boutros-Ghali sloot deze internationale bijeenkomst af. Hij wees daarbij op de diepere religieuze betekenis van wat er gedaan werd: “To the ancients, the Nile was a god to be venerated, as was the Rhine, an infinite source of European myths, or the Amazonian forest, the mother of forests. Throughout the world, nature was the abode of the divinities that gave the forest, the desert or the mountains a personality which commanded worship and respect. The Earth had a soul. To find that soul again, to give it new life, that is the essence of Rio” (pg. 147 World religion, Kah). Dezelfde pantheïstische sfeer wordt uitgedragen door de World Council of Churches, zoals we straks zullen zien.
Zelfvergoddelijking en evolutionaire ontwikkeling vermengen zich in het newagegedachtegoed. De invloedrijke denker Teilhard de Chardin refereert hiernaar: “…when we have reached a higher level of spiritual evolution” (Gary Kah, The New World religion, Hope International Publishing, 5th edition, 2003, pg 69). Hij heeft het over een geestelijke evolutionaire ontwikkeling. Het idee is dat er een soort wereldwijd ontwaken komt, een bewustwording dat wij allemaal delen in hetzelfde lot. Alleen in die totaliteit zijn wij wat we zijn. Eigenlijk zit God in alles en door alles en zijn wij het zelf. Dat besef moet boven elke inhoudelijke leer van de ene of andere godsdienst komen. Als dat lukt, is vereniging mogelijk.
Naast zelfvergoddelijking en evolutiedenken vormt de oude zonnecultus in onze dagen een brug tussen de religieuze en seculiere wereld. Sinds de migratie vanuit Babel is vergelijkbare architectuur, symboliek en religie meegenomen en verspreid over de hele wereld. De symboliek van het zonnewiel is daar een mooi voorbeeld van. Over de hele wereld speelt de zon een centrale rol in religieuze ideeën en praktijken. Hedendaagse zorgen rond het klimaat sluiten hierop aan. De zon is immers de bron van ‘het leven’ en als de natuur wankelt dan verdwijnt de basis onder ons bestaan. Wij moeten de klimaatontwikkelingen daarom ten koste van alles onder controle krijgen, vanuit een besef dat alles met alles verbonden is en wij de enigen zijn die er wat aan kunnen doen. Het klimaat vormt zo een perfect aanknopingspunt voor de vereniging van alle mensen.
Het is opmerkelijk dat zonnesymboliek een centrale rol speelt in de religie van het Vaticaan. Wist je dat deze invloedrijke organisatie het grootste zonnewiel ter wereld in bezit heeft, op het plein van het hoofdkwartier?
Let ook op de obelisk die precies in het midden van het wiel staat. De obelisk stond in het oude Egypte symbool voor de zonnegod Ra. De top ervan was verguld, om de zonnestralen te weerspiegelen.
Zonnesymboliek wordt ook op grote schaal gebruikt in religieuze kunst. De bekende nimbus, de kring om het hoofd van heiligen, komt van de zon. Het werd voorheen al gebruikt voor de zonnegoden Mithras, Apollo en Helios.
https://imperiumromanum.pl/en/roman-religion/gods-of-ancient-rome/list-of-roman-gods/sol-invictus/
De religies die zijn ontstaan vanuit de bakermat van Babel zullen aan het aan het eind van de tijd nog eenmaal bij elkaar komen. Nog voor een laatste keer zal de slang proberen de mensheid te verzamelen rondom de oudste leugen van de geschiedenis: dat de mens zelf een god is, zijn eigen toekomst kan bepalen en macht heeft over leven en dood.
Het eerste wat je moet opgeven om een wereldwijde oecumene tot stand te brengen is waarheid. Wie de wereld wil verenigen is de waarheid liever kwijt dan rijk. De paus, als belangrijkste spreekbuis voor wereldwijde verbroedering, neemt deze positie in. Hij stelt dat mensen die waarheid belangrijker vinden dan het evangelie een bedreiging vormen voor de mensheid. Vreemd. Sinds wanneer staan waarheid en evangelie op gespannen voet? Is het niet juist de leugen die ons vast laat lopen, bij God vandaan trekt en onmensen van ons maakt? Jezus zei dat de waarheid mensen vrijmaakt (Johannes 8 : 32).
Het nieuwe idee van broederschap over alle religies heen wordt geholpen door de tijdsgeest. De postmoderne cultuur predikt dat waarheid niet bestaat. Niemand kan er dan ook aanspraak op maken de waarheid te spreken. Wanneer je dat wel doet ben je verdacht. Volgens de postmoderne filosoof Michel Foucault is communicatie een sociale machtsstrijd. Want als je van geen enkel idee kunt zeggen dat het betrouwbaarder is dan de ander, dan is communiceren van ideeën een kwestie van beïnvloeding, en dus van eigen belang en macht. Liefhebben is in dit scenario daarom hetzelfde als afzien van beïnvloeding van andere mensen. Liefde is respecteren van alle meningen en levensstijlen. Dat er in deze cultuur helemaal geen ruimte meer is voor mensen die nog wel ergens voor staan en vasthouden aan hun overtuiging, dat neemt men voor lief. In het boek Dat had je niet gedacht (deel III § 5.2) vind je een evaluatie van dit postmoderne relativisme. Maar uiteindelijk zal er toch iemand moeten zijn die de toon zet en bepaalt wat waar en goed is. Drie keer raden wie dat gaat worden.
Naast beïnvloeding van binnenuit wordt door Rome ook een verdeel en heers-strategie toegepast. Zoals bekend streeft de vrijmetselarij, geheel in lijn met het Vaticaan, naar een universele spiritualiteit. Een toelichting op de connecties tussen Rome en de vrijmetselarij vind je ond Met die wetenschap in gedachten is het opmerkelijk dat prominente vrijmetselaars aan de wieg hebben gestaan van nieuwe religies. Voorbeelden zijn de Mormonen (opgericht door Joseph Smith, 1830) en de Jehovah’s Getuigen (opgericht door Charles Russell, 1872). Die laatste vergt wat extra toelichting, omdat deze connectie voor sommigen omstreden is.
Russell gebruikte symboliek die sterk geassocieerd is met de vrijmetselarij, zoals de piramide met top, opgericht ter ere van de Watchtower Bible and Tract society https://freemasonry.bcy.ca/biography/russell_c/pyramid_monument.html. Als hij associaties met de vrijmetselarij had willen vermijden, dan had hij dit beter achterwege kunnen laten. Op zijn sterfbed wilde Russell bovendien een Romeinse toga dragen. Of het hier inderdaad om een Romeinse toga ging, wordt door sommigen betwist, omdat dit op vrijmetselaarsymboliek wijst en dus gevoelig ligt. Echter, vlak na zijn dood in oktober 1916 verschijnt in december 1916 een uitgave van de Watchtower, waarin Russells’ compagnon zijn laatste uren beschrijft. Op zijn sterfbed vraagt Russell zijn reisgezel, die het verzoek overigens niet begrijpt, inderdaad om het symbolische kleed: “Please make me a Roman toga”. Hieronder vind je een kopie van het origineel, niet goed leesbaar, maar het volstaat als onderbouwing.
De beroemde vrijmetselaar Albert G. Mackey bevestigt, in zijn boek Encyclopedia of Freemasonry and its Kindred Sciences, dat de Romeinse toga gebruikt wordt in mason ceremonies (pg. 145).
https://grandlodgeofiowa.org/docs/Books/MackeyAG_EncylopediaofFreemasonryVols1and2.pdf
Waarom zouden ze nieuwe religies willen starten, religies waarin de Bijbel en de christelijke traditie aangepast worden, terwijl ze deel zijn van een genootschap dat juist een gezamenlijke wereldreligie wil realiseren? Het ligt voor de hand wanneer je het motto van de hoogste orde in de vrijmetselarij meeweegt: orde uit de chaos (Ordo ab Chao). Hoe meer godsdienstige chaos er op het wereldtoneel ontstaat, hoe makkelijker het wordt om een eigen koers uit te zetten. Ook verlaagt het de geloofwaardigheid van de christelijke erfenis, omdat de indruk ontstaat dat iedereen er zijn eigen versie van kan maken. Het zijn pseudokerken die op termijn voor extra verwarring zorgen en de behoefte aan eenheid nog groter maken.
Hoewel de oecumene van oorsprong ontworpen is om de effecten van de reformatie onschadelijk te maken, gaat het in werkelijkheid dus veel verder dan dat. Niet alleen het verenigen van kerkelijke denominaties staat op de agenda, maar ook de vereniging van elke noemenswaardige religie. Een laatste quote uit het rapport van de Wereldraad van Kerken illustreert dit brede vizier:
In de encycliek Fratelli Tuti (2019, “allen broeders”) gaat paus Franciscus dieper in op de toekomstplannen rond de komende wereldreligie.
“The pluralism and the diversity of religions, color, sex, race and language are willed by God in His wisdom, through which he created human beings.”
Dat pluralisme in onze wereld een gegeven is, dat is waar. Dat mensen de vrijheid zouden moeten hebben om daarin eigen keuzes te maken is ook waar. Maar dat God het zo gewild heeft, dat is de wereld op zijn kop. Was de verwarring van Babel niet juist een oordeel van God op de menselijke hoogmoed? En was de introductie van verschillende talen werkelijk een zegen, of eerder een noodzakelijke interventie om de plannen van een ontaarde gemeenschap af te remmen?
Het blijft niet alleen bij documenten. In de afgelopen decennia zijn verschillende initiatieven ontwikkeld om de wereldreligies bij elkaar te brengen. Sinds 1986 organiseert het Vaticaan bijeenkomsten in Assisi, waarin tal van religieuze wereldleiders bij elkaar komen. Paus Johannes Paulus II opende in 1986 met de woorden: “We hope that this pilgrimage to Assisi has taught us anew to be aware of the common origin and common destiny of humanity. Let us see in it an anticipation of what God would like the developing history of humanity to be: a fraternal journey in which we accompany one another toward the transcendental goal which He sets for us” (John Paul II, To the religious assembly (October 28, 1999).
Samen met Imam Ahmed Al-Tayeb werkt de paus in Abu Dhabi aan de constructie van het Abrahamic House of Fraternity. Het project bestaat uit een Moskee, een Synagoge en een Kerk, op gezamenlijke grond.
“Through its design it captures the values shared between Judaism, Christianity, and Islam, and serves as a powerful platform for inspiring and nurturing understanding and acceptance between people of goodwill.”
https://www.forhumanfraternity.org/abrahamic-family-house/
De oecumenische beweging ontwikkelt in rap tempo, al wordt hier in de mainstream media nauwelijks aandacht aan besteed. In September 2022 werd het 7e congres gehouden in Kazachstan, waar vele religieuze topleiders van over de hele wereld bij elkaar kwamen. Dit resulteerde in de acceptatie van een verklaring van 35 punten die naar alle overheden en vele NGO’s gestuurd is. Let op de centrale rol van de paus tijdens het evenement en op de non-verbale communicatie door de vertegenwoordiger van het Vaticaan pal voor een grote pyramide neer te zetten.
Declaration | N.Nazarbayev center for development of interfaith and inter-civilization dialogue
https://religions-congress.org/en/page/deklaraciya-uchastnikov-VII
https://www.youtube.com/watch?v=2ZXEtCryEWE&t=1s
Naast deze initiatieven zijn er tal van internationale bijeenkomsten georganiseerd waarbij honderden of zelfs duizenden religieuze leiders bij elkaar werden gebracht. Het gaat hier niet zozeer om onderlinge erkenning, als wel onderlinge vermenging. Franciscus zegt hierover: “Let us dream, then, as a single human family, as fellow travelers sharing the same flesh, as children of the same earth which is our common home, each of us bringing the richness of his or her beliefs and convictions, each of us with his or her own voice, brothers and sisters all” (Fratelli Tuti).
Hoe krijg je zo’n bonte verzameling van godsdiensten en levensbeschouwingen bij elkaar? Praktisch lukt het blijkbaar al aardig. Wat zijn hier de verklaringen voor?
Wie durft zich nog aan dit religieuze klimaat te onttrekken? Er tekent zich een toekomstbeeld af. Alle mensen moeten zich gaan voegen in een wereldwijd systeem. Dat systeem heeft een economische, politieke en religieuze kant. Alleen daardoor hebben wij kans om te overleven. En zelfs meer dan dat. Wij kunnen onszelf opwerken naar het volgende leven, een religieus ontwaken meemaken, en bepalen hoe de mensheid 2.0 eruit gaat zien. Dit gevoel van geestelijke eenheid over alle grenzen heen heeft een krachtige impuls. Oude sentimenten van zelfvergoddelijking, de verbinding met ‘het leven’, en de vereniging van alle mensen rond een gezamenlijke toren, komen in volle kracht terug. De ongekende nieuwe technische mogelijkheden vinden hier hun gewillige voedingsbodem. Alleen samen waarborgen wij onze toekomst en ‘God’ is de optelsom van al die krachten. In dit religieuze klimaat wordt verdeeldheid de nieuwe hoofdzonde. Wie niet mee wil doen in dit systeem zal worden beschouwd als onacceptabele bedreiging voor het voortbestaan van de mensheid.
Gary Kah quote in zijn boek The New World Religion dit sentiment:
“We are looking for something that will draw us together, below or above the level of what which divides” (pg 68, quoting Chardin).
“At this moment, at least 10% of the earth’s population will be asked to suspend, for one hour, all thoughts of separation…” (pg 102, quoting from the World Instant of Cooperation initiative).
“No worldly peace can prevail until the self-centered members of the planetary body either change or die” (pg 118, quoting Barbara Marx Hubbard).
Dat klinkt als Openbaring 13. Iedereen die het teken van het beest, dat beest waar de hele wereld in verwondering achteraan loopt, niet heeft, is zijn leven niet meer zeker. Wie zou zich nog aan dit monsterverbond van Babylon willen onttrekken? En vooral: waarom zou je dat willen? Misschien omdat het niet echt is. Omdat het beter is je vertrouwen niet op mensen te stellen, maar op de CEO van hemel en aarde, Jezus. Omdat het 4500 jaar oude bouwwerk zijn houdbaarheidsdatum nadert en binnenkort als een kaartenhuis in elkaar gaat storten, om plaats te maken voor het hemelse Jeruzalem.
De vereniging van alle religies staat niet op zichzelf. Het vereist een centraal religieus gezag, dat in alle zaken richting en uitsluitsel kan geven. Over wie die taak op zich moet nemen is natuurlijk al nagedacht. Toen paus Franciscus de week voor de christelijke eenheid afsloot, in de San Paolo fuori le mura Basiliek in Rome (januari 2014), nam hij plaats op een symbolische zetel. Wie de Bijbel enigszins kent kan de boodschap daarvan niet missen.
“HEERE van de legermachten, God van Israël, Die tussen de cherubs troont, U bent het, U alleen bent de God van alle koninkrijken van de aarde…” (Jesaja 37 : 16, cherubs zijn engelen).
“En ik zag een grote witte troon, en Hem Die daarop zat…” (Openbaring 20 : 11).
Opvallend zijn ook de vier levende wezens om de troon (Lees eens; Openbaring 4:6).
https://www.youtube.com/watch?v=2OJ89KmJTko (Vatican TV)
Het is opmerkelijk dat de paus nooit over de letterlijke wederkomst van Christus spreekt. Daar heeft hij namelijk helemaal geen belang bij. De wereldgeschiedenis wordt beschouwd als een evolutionaire ontwikkeling. Wij staan in de 21e eeuw aan het begin van een nieuw tijdperk. Maar Jezus is geen mystiek idee of een spirituele ervaring. Hij is een echt persoon, die op een dag terugkomt. Elk oog zal Hem zien en iedereen zal Hem erkennen. Tweeduizend jaar geleden kwam Hij bijna onopgemerkt, geboren in een stal. Straks komt Hij in volle glorie: “Zie, Ik heb het u van tevoren gezegd! Als men dan tegen u zal zeggen: Zie, Hij is in de woestijn; ga er niet opuit; zie, Hij is in de binnenkamers, geloof het niet, want zoals de bliksem vanuit het oosten komt en zichtbaar is tot in het westen, zo zal ook de komst van de Zoon de mensen zijn” (Mattheüs 24 : 25-27). Niemand zal het missen. Niemand zal hoeven te vragen of het al zover is. Is het niet opmerkelijk hoe onder een waterval van mooie woorden en Bijbelse begrippen een filosofie schuilgaat die volledig indruist tegen heel het getuigenis van de Bijbel? Laat je niet opschepen met dingen die mooi klinken, maar het niet zijn. Zorg liever dat je klaar bent voor de komst van de Koning .